Το χρονικό διάστημα από 29 Αυγούστου έως και 5 Σεπτεμβρίου 2021 ο Πολιτιστικός και Λαογραφικός Σύλλογος Βόχας διοργάνωσε, για πρώτη φορά στην Κορινθία, σειρά Δράσεων Ανάδειξης της Κορινθιακής Σταφίδας. Για την υλοποίηση αυτών των δράσεων συνεργάστηκε με την Περιφέρεια Πελοποννήσου, το Επιμελητήριο Κορινθίας, τον δήµο Βέλου-Βόχας, το ΝΠΔΔ «Ανέλιξη» του δήµου Βέλου-Βόχας και την Κοινότητα Ζευγολατιού, ενώ έτυχε της επιχορήγησης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στο πλαίσιο της πρόσκλησης (2021) για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά.
Χάρη σ’ αυτές τις δράσεις έφτασε στα χέρια του Συλλόγου μας ένα σπάνιο τεκμήριο της τοπικής ιστορίας, το οποίο αντανακλά τα γεγονότα, τις πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που επικράτησαν στην χώρα μας στις αρχές του 20ου αιώνα. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα αρχείο αλληλογραφίας που περιλαμβάνει πάνω από 250 γράμματα τα οποία ανταλλάχθηκαν την περίοδο από το 1907 έως και το 1925 περίπου μεταξύ νέων Μεταναστών που είχαν βρεθεί στην Αμερική και των οικογενειών τους που είχαν παραμείνει στην Βόχα και συγκεκριμένα στο Ζευγολατιό Κορινθίας.
Αυτό που μας κέντρισε το ενδιαφέρον σε αυτήν την αλληλογραφία είναι ότι και τα δύο μέρη (μετανάστης και οικογένεια) σχεδόν σε κάθε γράμμα αναφέρονται στην καλλιέργεια, την παραγωγή και την αγοραπωλησία της σταφίδας, η οποία αποτελούσε το βασικό καλλιεργητικό προϊόν της περιοχής. Η σταφιδική κρίση που τότε είχε ενσκήψει στην χώρα μας κατονομάζεται ως η αιτία μετανάστευσης των νέων, η «σταφίδα είναι απούλητη» αναφέρει συχνά πυκνά η οικογένεια που έχει μείνει πίσω και περιγράφει διεξοδικά όλες τις επιπτώσεις της σταφιδικής κρίσης στην Βόχα.
Από την άλλη, οι μετανάστες με τα γράμματά τους περιγράφουν λεπτομερώς όλο το ταξίδι τους, τις στάσεις στα διάφορα λιμάνια (Παλέρμο, Μασσαλία, κ.ά.) τις αντιξοότητες, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, τον έλεγχο στις πύλες εισόδου της Αμερικής (Castle Garden και κατόπιν Ellis Island), τις πρώτες δουλειές τους σε εστιατόρια ή σιδηροδρομικές γραμμές, τη ζωή τους, αλλά ακόμη και τον πατριωτικό ενθουσιασμό που τους συνεπήρε κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, την επιστροφή στην Ελλάδα για να πολεμήσουν και μετά την επιστροφή και πάλι στην Αμερική, ως την οριστική επιστροφή τους μετά το 1925.
Αυτό το αρχείο αλληλογραφίας αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα σπάνιο ντοκουμέντο που ανασυνθέτει με μοναδικό τρόπο μια εξαιρετικά σημαντική από κάθε άποψη (οικονομική, πολιτική, κοινωνική) περίοδο της ελληνικής αλλά και ειδικότερα της τοπικής ιστορίας μας και ο σύλλογός μας θεωρώντας απαραίτητη και ουσιαστική τη διάσωση, την ανάδειξη και την ψηφιοποίησή του, προχώρησε στην κατάθεση νέας πρότασης στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για την δημιουργία ενός ξεχωριστού αρχειακού ιστότοπου, ανοιχτού στην ερευνητική, ακαδημαϊκή και εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά και το ευρύ κοινό. Η πρόταση χρηματοδότησης έγινε αποδεκτή από το Τμήμα Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ και το έργο πήρε σάρκα και οστά!

Στο «Ψηφιακό Αρχείο Σταφιδικής Κρίσης & Υπερατλαντικής Μετανάστευσης» γίνεται προσπάθεια να ενσωματωθούν στις συλλογές του επιπλέον τεκμήρια που αφορούν τόσο στο προϊόν, στην σταφίδα, όσο και στην Μετανάστευση ώστε να παρέχεται στους επισκέπτες μία πλήρης εικόνα της εποχής στην οποία αναφέρεται το αρχείο των Επιστολών. Έτσι εντάχθηκαν στο ψηφιακό αρχείο λαογραφικά αντικείμενα που αφορούν στην καλλιέργεια της σταφίδας, αλλά και στην καθημερινή ζωή των Βοχαϊτών των αρχών του 20ου αιώνα, αλλά και φωτογραφικό υλικό που έστελναν οι μετανάστες στην πατρίδα τους καθώς και άλλα στοιχεία και τεκμήρια που εικονογραφούν την εποχή στην οποία αναφερόμαστε. Στόχος είναι σταδιακά να ενταχθούν επιπλέον πληροφοριακά υλικά διαφόρων ειδών, όπως ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές εκπομπές, επίκαιρα, αποκόμματα εφημερίδων της εποχής, κ.ά.

Στο πλαίσιο της υλοποίησης του «Ψηφιακού Αρχείου Σταφιδικής Κρίσης και Υπερατλαντικής Μετανάστευσης» έγινε ψηφιοποίηση με φωτογραφική αποτύπωση αντικειμένων καθημερινής χρήσης και αντικειμένων που χρησιμοποιούταν στην καλλιέργεια και μεταποίηση της σταφίδας, τα οποία ανήκουν σε ιδιωτική συλλογή της οικογένειας Κατσαβριά.

Στόχος του Πολιτιστικού και Λαογραφικού Συλλόγου Βόχας είναι με την δημιουργία του παρόντος ιστότοπου να προσφέρεται στον επισκέπτη του ένα κατά το δυνατόν πληρέστερο σύνολο ποικίλων τεκμηρίων για την Σταφιδική Κρίση και την Μετανάστευση από την Κορινθία και ειδικότερα την Βόχα στις αρχές του 20ου αιώνα.
Στο πνεύμα αυτό οργανώθηκε σε μια ενιαία βάση δεδομένων όλο το αρχειακό υλικό που συλλέχθηκε από διάφορες πηγές συγκροτώντας για πρώτη φορά ένα ενιαίο ψηφιακό αρχείο για την Σταφιδική Κρίση και την Μετανάστευση. Μέσω της δυναμικής βάσης δεδομένων, οι επισκέπτες του κόμβου έχουν τη δυνατότητα πολλαπλών τρόπων αναζήτησης δεδομένων μέσα από ένα μεγάλο πλούτο κειμενικού και οπτικού υλικού. Επιπλέον, η βάση δεδομένων έχει δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι «ανοιχτή» στη συνεχή ροή νέων τεκμηρίων και να εμπλουτίζεται συνεχώς.

Επιστημονικός Συνεργάτης:
Νικόλαος Πουλόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Ελληνικής Ιστορίας και Ελληνικού Πολιτισμού Πανεπιστημίου Saint Louis, Missouri
Φορέας διαχείρισης:
Πολιτιστικός και Λαογραφικός Σύλλογος Βόχας
Χρηματοδότηση:
Το έργο πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση του Τμήματος Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Σχεδιασμός και ανάπτυξη βάσης δεδομένων και ιστότοπου:
Ηλίας Κουλούκης, μηχανικός Πληροφορικής, MindLabz
Γραφιστική επιμέλεια:
Γιώτα Αθανασούλη, γραφίστρια
Ψηφιοποίηση Αρχείου Επιστολών και φωτογράφιση αντικειμένων:
Ηλίας Σιώκος, Φωτογράφος
Δώρα Γιαννακοπούλου, Φωτογράφος
Επικοινωνία:
Πολιτιστικός και Λαογραφικός Σύλλογος Βόχας, Δημ. Ζιούβα 14, Ζευγολατιό Κορινθίας. Τηλ. 6974583005